||om tat sat||

సుందరకాండ.
అథ షట్ర్త్రింశస్సర్గః

మహాతేజా హనుమాన్ మారుతాత్మజః భూయః సీతా ప్రత్యయకారణాత్ ప్రశ్రితం వాక్యం అబ్రవీత్||

హే మహాభాగే ! అహం వానరః | ధీమతః రామస్య దూతః| దేవి పశ్య చ ఇదం రామనామాంకితం అంగుళీయకం||మహాత్మనా తేన దత్తం తవ ప్రత్యయార్థం అనీతం సమాశ్వసి హి | (తవ) దుఃఖఫలా క్షీణం అసి | భద్రం తే||

వానరః ఇతి ఉక్త్వా సీతాయై తస్యై భర్తుః కరవిభూషణం ప్రదదౌ |సా జానకీ తత్ గృహీత్వా ప్రేక్షమాణా భర్తారం సంప్రాప్తా ఇవ ముదితా భవత్|| తస్యాః విశాలాక్ష్యాః చారు వదనం తామ్రశుక్లాయతేక్షణం రాహుముక్త ఇవోడ్డురాట్ అశోభత ||తతః సా బాలా భర్తృసందేశ హర్షితా హ్రీమతీ పరితుష్టా ప్రియం కృత్వా మహాకపిం ప్రశశంస ||

వానరోత్తమా ఏకేన యేన త్వయా ఇదం రాక్షస పదం ప్రదర్షితం త్వం విక్రాంతః | త్వం సమర్థః | త్వం ప్రాజ్ఞః || విక్రమశ్లాఘనీయేన సాగరః మకరాలయః శతయోజన విస్తీర్ణః క్రమతా గోష్పదీకృతః ||వానరర్షభః యస్య తే రావణాత్ సంత్రాసః నాస్తి సంభ్రమః అపి నాస్తి త్వాం ప్రాకృతం వానరం న మన్యే|| రామేన విదితాత్మనా తేన ప్రేషితః అసి యది కపిశ్రేష్ఠ మయా సమభిభాషితుం అర్హసే ||దుర్దర్షః రామః పరాక్రమం అవిజ్ఞాయ అపరీక్షితమ్ న ప్రేక్ష్యతి విశేషతః మత్ సకాశమ్ ||

దిష్ట్యా రామః ధర్మాత్మః సత్యసంగరః కుశలీ | మహాతేజా సుమిత్రానందవర్ధనః లక్ష్మణః చ కుశలీ|| యది కాకుక్త్‍స్థః కుశలీ యుగాంతాగ్నిః ఇవ ఉత్థితం కోపేన సాగరమేఖలాం మహతీం కిం న దహతి||అథవా తౌ సురాణాం అపి నిగ్రహే శక్తిమంతౌ తు మమ దుఃఖేనామేవ విపర్యయః నాస్తి మన్యే ||రామః న వ్యధితః కచ్చిత్? నపరితప్యతే కచ్చిత్? బహుశః పురుషోత్తమః ఉత్తరాణి కార్యాణి కురుతే || నృపతేః సుతః దీనః సంభ్రాంతః న కచ్చిత్ | కార్యేషు నముహ్యతి | పురుషకార్యాణి కచ్చిత్ కురుతే ఇతి మన్యే ||పరంతపః ద్వివిధం ఉపాయం త్రివిధోపాయం అపి సేవతే విజిగీషుః మిత్రేషు సుహృత్ కచ్చిత్ ||మిత్రాణి కచ్చిత్ లభతే| మిత్రైః అపి అభిగమ్యతే | కల్యాణమిత్రశ్చ కచ్చిత్ |మిత్రైశ్చ అపి పురస్కృతః ||

పార్థివాత్మజః దేవానాం ప్రసాదం ఆశాస్తి కచ్చిత్ | పురుషకారం చ దైవం చ ప్రతిపద్యతే || రాఘవః ప్రవాసాత్ మయి విగతస్నేహః న కచ్చిత్ |హే వానర ! మాం అస్మాత్ వ్యసనాత్ రామః కచ్చిత్ మోక్షయిష్యతి ||నిత్యం సుఖానాం ఉచితః అసుఖానాం అనౌచితః రాఘవః దుఃఖం ఆసాద్య న సీదతి కచ్చిత్ ||

కౌసల్యాయాః తథా సుమిత్రాయాః తథైవ చ భరతస్య కుశలం అభీక్షణం శ్రూయతే కచ్చిత్ ||మానార్హః రామః మన్నిమిత్తేన శోకేన కచ్చిత్ న అన్యమానః న కచ్చిత్ | మామ్ కచ్చిత్ తారయిష్యతి ||భాత్రువత్సలః భరతః మంత్రిభిః గుప్తాం భీమాం అక్షౌహిణీం మత్కృతే కచ్చిత్ ప్రేషయిష్యతి || వానరాధిపః శ్రీమాన్ సుగ్రీవః మత్కృతే దంతానఖాయుధః హరిభీః వృతః కచ్చిత్ ఏష్యతి ||శూరః సుమిత్రానందవర్ధనః లక్ష్మణః అస్త్రవిచ్చరజాలేన కచ్చిత్ రాక్షసాన్ విధమిష్యతి ||జ్వలతా రౌద్రేణ అస్త్రేణ రణే ససుహృత్ జనం నిహతం రావణం అల్పేన కాలేన ద్రక్ష్యామి కచ్చిత్ ||

తస్య హేమ సమానవర్ణం పద్మసమానగంధి తత్ ఆననమ్ మయా వినా శోకదీనం జలక్షయే ఆతపేన పద్మం ఇవ న శుష్యతి కచ్చిత్ ||ధర్మాపదేశాత్ రాజ్యం త్యజతః మాం చాపి పదాతిమ్ అరణ్యం నయతః యస్య వ్యథా నాసీత్ న భీః న శోకః సః హృదయే ధైర్యం కరోతి కచ్చిత్ ||అస్య స్నేహాత్ మయా సమో వా విశిష్ఠః మాతా న పితా న అన్యః నాస్తి | దూతః ప్రియస్య ప్రవృతిమ్ యావత్ శృణుయం తావత్తు అహం జిజీవిశేషయం ||

దేవీ తం వానరేంద్రం మహార్థం మధురార్థం వచనమ్ ఉక్త్వా తస్య అభిరామం రామర్థయుక్తం వచః పునః శ్రోతుం విరరామ||మారుతిః భీమవిక్రమః సీతాయాః వచనం శ్రుత్వా శిరస్యంజలిం ఆధాయ ఉత్తరం వాక్యం అబ్రవీత్ ||

కమలలోచనే త్వాం ఇహస్థాం రామః న జానీతే | తేన పురందరః శచీమివ త్వాం ఆశు న ఆనయతి || మహ్యం వచః శ్రుత్వైవ తు రాఘవః హర్యక్షుగణసంకులాం మహతీం చమూం ప్రకర్షన్ క్షిప్రం ఏష్యతి|| కాకుత్‍స్థః అక్షోభ్యం వరుణాలయం బాణౌఘైః విష్టంభయిత్వా లంకాం పురీం శాంతరాక్షసాం కరిష్యతి || తత్ర రామస్య పథి అంతరా మృత్యుః సహాసురాః దేవాః స్థాస్యంతి యది సః తాన్ అపి వధిష్యతి ||ఆర్య సః రాఘవః తవ అదర్శనజేన శోకేన పరిప్లుతః సింహార్దితః ద్విపః ఇవ శర్మ న లభతే|| దేవి మలయేన చ వింధ్యేన మేరుణా దర్దురేణ మూలఫలేన తే శపే | యథా సునయనం వల్గు బింబోష్ఠం చారుకుణ్డలం ఉదితం పూర్ణచంద్రం ఇవ రామస్య ముఖం ద్రక్ష్యసి||

వైదేహి ప్రస్రవేణ గిరౌ రామం నాగరాజస్య మూర్ధని ఆసీనం శతక్రతుం వ క్షిప్రం ద్రక్ష్యసి||రాఘవః న మాంసం భుజ్ఞ్కే | మధు అపి న సేవతే | నిత్యం పంచమం సువిహితం వన్యం భుక్తం అశ్నాతి || రాఘవః త్వద్గతేన అంతరాత్మనా గాత్రాత్ దంశాన్ నైవ అపనయేత్ ంఅసకాన్ న కీటాన్ న సరీసృపాన్ న || రామః నిత్యం ధ్యానపరః నిత్యం శోకపరాయణః కామవశం గతః అన్యత్ న చింతయతే ||రామః సతతం అనిద్రః నరోత్తమః సుప్తో అపి సీతేతి మధురాం వాణీం వ్యాహరన్ ప్రతిబుధ్యతే ||ఫలం వా పుష్పం వా యత్ వా సుమనోహరం అన్యత్ దృష్ట్వా శ్వసన్ హా ప్త్రియేత్యేవం త్వాం బహుశః అభిభాషతే||దేవీ మహాత్మా సః రాజసుతః నిత్యం పరితప్యమానః సీతేతి త్వామేవ అభిభాషమానః ధృతవర్తః తవ లాభాయ కృతప్రయత్నః||

| రామస్య శోకేన సమానశోకా రామసంకీర్తన వీత శోకా సా వైదేహ సుతా శరన్ ముఖే సామ్బుదశేషచంద్రా నిశేవ బభూవ||

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే ఆదికావ్యే వాల్మీకీయే
చతుర్వింశత్ సహస్రికాయాం సంహితాయామ్
శ్రీమత్సుందరకాండే షట్ర్త్రింశస్సర్గః ||

||om tat sat||